Postępowanie upadłościowe to odzyskanie pieniędzy?
Postępowanie upadłościowe często kojarzy nam się z całkowitym brakiem wypłacalności dłużnika, co przekłada się na bardzo niskie prawdopodobieństwo odzyskania należności, a zatem konieczność spisania na straty wierzytelności. W dzisiejszej, czwartkowej porcji wiedzy postaram się przybliżyć najważniejsze aspekty postępowania upadłościowego, w szczególności: na czym polega postępowanie upadłościowe, kto może ogłosić upadłość, kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.
Na czym polega postępowanie upadłościowe?
Postępowanie upadłościowe regulowane jest ustawą: Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r. Jego celem jest wyprzedanie pozostałego majątku dłużnika, spłacenie wierzycieli (w miarę posiadania środków przez dłużnika) oraz zakończenie działalności dłużnika i wykreślenie go z rejestru przedsiębiorców. Jest to postępowanie, które różni się od postępowania restrukturyzacyjnego, którego celem jest spłacenie wierzycieli, przy jednoczesnym zachowaniu istnienia przedsiębiorstwa dłużnika.
Ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa bardzo dużo zmienia, zarówno w sytuacji samego dłużnika, jak i każdego z wierzycieli.
Dłużnik
Najistotniejszą zmianą jest to, że traci on prawo zarządzania swoim przedsiębiorstwem, a całą władzę przejmuje syndyk masy upadłości.
Wierzyciel
Od dnia ogłoszenia upadłości jedyną możliwością odzyskania swoich należności jest dokonanie zgłoszenia wierzytelności do syndyka (niemożliwe jest już dochodzenie należności na drodze sądowej czy egzekucyjnej).
Skutkiem prowadzenia postępowania upadłościowego jest zazwyczaj całkowite upłynnienie majątku dłużnika i wykreślenie go z rejestru przedsiębiorców. Zanim jednak do tego dojdzie, trzeba uzbroić się w cierpliwość, gdyż postępowanie upadłościowe jest postępowaniem długim i bardzo sformalizowanym.
Kto może ogłosić upadłość?
Zgodnie z Prawem upadłościowym, upadłość może zostać ogłoszona w stosunku do:
- Przedsiębiorców w rozumieniu kodeksu cywilnego
- Spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej
- Wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem
- Wspólników spółki partnerskiej
Kto nie może ogłosić upadłości?
- Skarb Państwa
- Jednostki samorządu terytorialnego
- Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ)
- Instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy, chyba, że ustawa ta stanowi inaczej oraz utworzone w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą
- Osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rolne, które nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej
- Uczelnie
- Fundusze inwestycyjne
Kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Przy zgłoszeniu wierzytelności ważne jest podanie kategorii, do której dana wierzytelność się zalicza. Jest to bardzo ważny element postępowania upadłościowego. Kategorie wierzytelności są ściśle wskazane w ustawie: Prawo upadłościowe i nie ma możliwości, aby wierzytelność zakwalifikować do innego obszaru.
Co więcej, bardzo ważna jest również kolejność zaspokajania zgłoszonych w postępowaniu wierzytelności, kategorie zaspokajane są kolejno, w miarę wpływu środków do masy upadłości.
4 kategorie wierzytelności
Kategoria pierwsza
- Należności alimentacyjne
- Renty za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zmiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę
- Należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadłości
- Należności z zawartych przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania zażądał syndyk
- Należności powstałe w postępowaniu restrukturyzacyjnym z czynności zarządcy albo należności powstałe z czynności dłużnika dokonanych po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, niewymagających zezwolenia rady wierzycieli albo zgody nadzorcy sądowego lub dokonanych za zezwoleniem rady wierzycieli albo zgodą nadzorcy sądowego, jeżeli upadłość ogłoszono w wyniku rozpoznania uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości
- Należności z tytułu kredytu, pożyczki, obligacji, gwarancji lub akredytyw lub innego finansowania przewidzianego układem przyjętym w postępowaniu restrukturyzacyjnym i udzielonego w związku z wykonaniem takiego układu, jeżeli upadłość ogłoszono w wyniku rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego nie później niż trzy miesiące po prawomocnym uchyleniu układu
- Przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy (oraz odpowiednio – roszczenia Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o zwrot z masy upadłości świadczeń wypłaconych przez Fundusz pracownikom upadłego) z wyjątkiem roszczeń z tytułu wynagrodzenia reprezentanta upadłego lub wynagrodzenia osoby wykonującej czynności związane z zarządem lub nadzorem nad przedsiębiorstwem upadłego
- Należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, przypadające za trzy ostatnie lata przed ogłoszeniem upadłości
- Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu Ustawy z dnia 13.10.1998r o systemie ubezpieczeń społecznych
Kategoria druga
Inne należności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w innych kategoriach, w szczególności podatki i inne daniny publiczne oraz pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.
!!! To właśnie w tej kategorii znajdują się „zwykłe” wierzytelności z tyt. dostaw towarów i usług!!!
Kategoria trzecia
- Odsetki od należności ujętych w wyższych kategoriach w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał
- Sądowe i administracyjne kary grzywny
- Należności z tytułu darowizn i zapisów
Kategoria czwarta
Należności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, w szczególności dostawy towaru z odroczonym terminem płatności, dokonanej na rzecz upadłego, będącego spółką kapitałową w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości, wraz z odsetkami.
Droga do zaspokojenia wierzyciela
Najistotniejsze w postępowaniu upadłościowym to zaspokajane wierzytelności, następuje ono kolejno w miarę wpływu środków do masy upadłości. Co to oznacza?
Wierzytelność z tytułu dostaw towarów i usług znajduje się w 2 kategorii, a zatem otrzymasz zapłatę dopiero w chwili gdy kiedy cała kategoria 1 zostanie zaspokojona. Niestety, w praktyce środki upadłego przedsiębiorcy najczęściej zaspokajają wierzytelności z pierwszej kategorii. Tym samym kategoria 2, a zatem większość należności dotyczących umów współpracy z tytułu dostawy towaru lub usług, w zasadzie nie zostaje zaspokojona. W ramach konkretnej kategorii wierzyciele są zaspokajani proporcjonalnie do wpływu środków do masy upadłości.
Dodatkowo, z masy upadłości na bieżąco, w toku postępowania, zaspokajane są koszty z tyt. postępowania upadłościowego i wydatki niezbędne do osiągnięcia celu postępowania oraz wydatki wynikające z czynności syndyka po ogłoszeniu upadłości.
Istnieje zatem niewielkie prawdopodobieństwo odzyskania należności powstałych z tytułu dostawy towarów lub świadczonych usług. Jeżeli jednak do tego dojdzie, to wysokość zaspokojenia (spłaty należności) będzie niewielka.
Niestety, w praktyce środki upadłego przedsiębiorcy najczęściej zaspokajają wierzytelności z pierwszej kategorii. Tym samym kategoria 2, a zatem większość należności dotyczących umów współpracy z tytułu dostawy towaru lub usług, w zasadzie nie zostaje zaspokojona.
3 kroki do uniknięcia straty
Jeżeli chcesz uniknąć zgłaszania swojej wierzytelności w prowadzonym postępowaniu upadłościowym, długiego oczekiwania na spłatę tylko części swoich należności lub całkowitego spisania nieodzyskanej wierzytelności, rekomenduję wprowadzić kilka ważnych czynności, które ochronią Twoje finanse:
- Weryfikuj wiarygodność rejestrową i finansową swoich bieżących oraz przyszłych klientów – systematyczne monitorowanie sytuacji finansowej klientów, wyeliminuje wejście w niekorzystne transakcje, w tym rozpoczęcie współpracy z klientem, który ma problemy z zachowaniem płynności finansowej, która doprowadzi go do upadłości
- Jeżeli sprzedajesz z odroczonym terminem płatności – wprowadź proces przyznawania i monitorowania kredytu kupieckiego
- Utrzymuj płynność finansową firmy, wprowadzając odpowiednio dostosowany cykl monitorowania spływu należności
Prewencja chroni Twoje pieniądze.
Kinga Janus
Dyrektor działu Sprzedaży
i Obsługi Klienta w rodzinnej firmie
Dogmat Systemy S.A.
Jesteśmy po to, by ułatwiać pracę polskim przedsiębiorcom.
Dzisiejszy artykuł został przygotowany wspólnie z działem prawnym Dogmat Systemy S.A.
Rozwiązujemy problemy, z którymi nie każdy może sobie poradzić. Skontaktuj się z nami i sam przekonaj, jak możemy uwolnić Cię od trudnej sytuacji. Wiedz więcej, działaj szybciej i zyskuj.
Skontaktuj się z nami:
Zadzwoń ☎ 722 33 55 33 lub napisz: ?tbn@dogmatsystemy.pl
Co za tydzień?
W następnym artykule przedstawimy poszczególne czynności niezbędne do skutecznego przeprowadzenia postępowania upadłościowego.
Już teraz sięgaj po więcej – czytaj
Popraw Płynność Finansową – Wiedza
Pobierz gotowy wzór ugody
Wysokich Lotów!
Kinga Janus
Dyrektor działu Sprzedaży
i Obsługi Klienta w rodzinnej firmie
Dogmat Systemy S.A.