Zasady księgowania sprzedaży własnej wierzytelności!
Zasady księgowania sprzedaży własnej wierzytelności na podstawie cesji wierzytelności wywołuje określone skutki podatkowe. Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów stratę ze sprzedaży wierzytelności, która wcześniej została zarachowana jako przychód należny. W praktyce biznesowej najczęściej cedent (zbywca) ponosi stratę na tej transakcji. Wartość nominalna wierzytelności jest wyższa niż cena za jaką zbywca sprzedał wierzytelność.
Do końca 2017 r. do zbywanej wierzytelności zaliczano przychód należny łącznie z podatkiem od towarów i usług.
Od 01.01.2018 roku nastąpiła zmiana formuły wysokości straty zaliczanej w koszty. Wprowadzono do ustawy o CIT (podatku dochodowym od osób prawnych) w art.16 ust.1 pkt 39 i analogicznie w ustawie o PIT (podatku dochodowym od osób fizycznych) w art.23 ust.1 pkt.34 regulację, iż kosztem może być, uprzednio zarachowana wierzytelność lub jej część, jedynie do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Przychód należny definiowany jest zgodnie z przepisami ustawy, czyli w kwocie netto bez należnego podatku VAT od danej wierzytelności.
Jeżeli zatem przedsiębiorca zaliczył wierzytelność do przychodów opodatkowanych w dacie jej wymagalności, a następnie ze względu na brak zapłaty postanowił sprzedać wierzytelność ze stratą, czyli poniżej jej wartości, to w przypadku takiego zbycia przedsiębiorca nie wykaże już przychodu. Uznanie ceny uzyskanej ze zbycia wierzytelności za przychód podatkowy prowadziłoby bowiem do jej podwójnego opodatkowania. Natomiast stratę na transakcji podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, jednak nie w pełnej kwocie straty (brutto). Podatnik musi zaksięgować kwotę netto.
Zasady księgowania sprzedaży (zbycia) własnej wierzytelności w księgach rachunkowych.
Zbycie własnej należności (wierzytelności) w księgach rachunkowych ujmuje się na kontach pozostałych kosztów operacyjnych i pozostałych przychodów operacyjnych. Przychód ze sprzedaży własnej wierzytelności w wysokości równej cenie uzyskanej ze sprzedaży ujmuje się, jako pozostały przychód operacyjny na koncie 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”, z kolei wartość ewidencyjną (nominalną) sprzedanej własnej należności widniejącej na rozrachunkach odnosi się w ciężar konta 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” z podziałem: kwota netto i kwota VAT, gdzie VAT nie stanowi kosztu podatkowego (NKUP) tylko koszt bilansowy (zmiana od 01.01.2018roku).
Ewidencja księgowa zbycia (sprzedaży) własnej wierzytelności może przebiegać w następujący sposób:
1) przychód ze sprzedaży własnej wierzytelności na podstawie umowy cesji wierzytelności
- Wn konto 24 “Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Rozrachunki z nabywcą wierzytelności),
- Ma konto 76-0 “Pozostałe przychody operacyjne”,
2) wartość nominalna sprzedanej wierzytelności (wartość brutto wynikająca z ksiąg rachunkowych):
- Wn konto 76-1 “Pozostałe koszty operacyjne”- w wartości netto (koszt podatkowy) i wartość VAT (koszt niepodatkowy NKUP),
- Ma konto 20 “Rozrachunki z odbiorcami” – w wartości brutto,
3) wpływ środków pieniężnych od nabywcy wierzytelności:
- Wn konto 13-0 “Rachunek bieżący”,
- Ma konto 24 “Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Rozrachunki z nabywcą wierzytelności).
Jeżeli sprzedawana wierzytelność była objęta odpisem aktualizującym na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości (zaewidencjonowanym zapisem: Wn konto 76-1 Ma konto 28), to w momencie jej sprzedaży odpis ten należy wyksięgować (ww. ustawy). Wyksięgowania tego można dokonać zapisem:
- Wn konto 28 “Odpisy aktualizujące wartość należności”,
- Ma konto 76-0 “Pozostałe przychody operacyjne”.
Gdyby odpis ten był uprzednio zaliczony do kosztów uzyskania przychodów (w kwocie netto należności), to w związku ze sprzedażą wierzytelności objętej tym odpisem, równowartość odpisu, w części ujętej uprzednio w kosztach podatkowych, byłaby przychodem podatkowym.
Życzymy Miłej Lektury 🙂
Katarzyna Rubach
Dogmat Systemy