Upadłość Bez Tajemnic

Postępowanie upadłościowe może być wszczęte i prowadzone tylko i wyłącznie na wniosek, przy czym należy zaznaczyć, że wniosek może zostać złożony tylko przez podmioty, które są do tego upoważnione w myśl art. 20 ustawy Prawo upadłościowe i którymi najczęściej są: dłużnik lub wierzyciel dłużnika. Ponadto, już tutaj warto zaznaczyć, że jednym z obligatoryjnych warunków ogłoszenia upadłości jest posiadanie przez dłużnika przynajmniej dwóch wierzycieli oraz utracenie płynności finansowej (przyjmuje się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące lub jeżeli osoba prawna lub ułomna osoba prawna posiada zobowiązania przekraczające wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez 24 miesiące).

Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się na urzędowym formularzu do sądu właściwego ze względu na miejsce głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika i w zależności od tego, kto go składa, powstaje konieczność podania różnych danych. Dodatkowo wraz ze złożeniem wniosku należy uiścić opłatę w wysokości 1.000,00 zł (opłata ta jest bezzwrotna, niezależnie od tego czy upadłość zostanie ogłoszona czy nie).

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości wydaje sąd rejonowy, do którego został złożony wniosek. Sąd może:

a) Uwzględnić wniosek i wydać postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:

• wskazuje dane dłużnika (upadłego)
• wzywa wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności we wskazanym terminie
• wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym
• wyznacza sędziego komisarza i syndyka masy upadłości

Data wydania postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest jednocześnie datą ogłoszenia upadłości. Postanowienie to obwieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

b) Oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli:

• wierzytelność ma w całości charakter sporny
• majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na pokrycie tych kosztów
• brak zagrożenia niewypłacalnością dłużnika
• majątek dłużnika jest obciążony prawami rzeczowymi w takim stopniu, że po ich zaspokojeniu majątek nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania

Warto również wskazać, że w sytuacji, w której w stosunku do jednego dłużnika wpłynie zarówno wniosek o ogłoszenie upadłości (np. złożony przez wierzyciela) i wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego (np. złożony przez dłużnika), sąd w pierwszej kolejności rozpatrzy wniosek o rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego i dopiero w sytuacji braku podstaw do jego wszczęcia, będzie rozpatrywał wniosek o ogłoszenie upadłości.

Zgłoszenie wierzytelności, z punktu widzenia wierzyciela, jest najważniejszą czynnością całego postępowania upadłościowego. Wierzyciel, który w wyznaczonym terminie nie zgłosi swoich wierzytelności, traci prawo zaspokojenia z masy upadłości. Termin na zgłoszenie wierzytelności wskazywany jest w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości i z reguły wynosi on 30 dni.

Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się na piśmie na urzędowym formularzu i jest to czynności bezpłatna. W zgłoszeniu obligatoryjnie należy podać:

• pełne dane wierzyciela: imię, nazwisko lub nazwę przedsiębiorstwa, adres zamieszkania/siedziby, numer PESEL/numer KRS
• dokładne określenie należności wraz z wszelkimi należnościami ubocznymi
• dowody potwierdzające istnienie wierzytelność
• kategorię, do której dana wierzytelność ma zostać zaliczone
• ewentualne zabezpieczenia związane z wierzytelnością (jeśli istnieją)
• jeśli w stosunku do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe, administracyjne lub polubowne również sygnaturę i stan sprawy

Po prawidłowym zgłoszeniu wierzytelności, syndyk sprawdza, czy znajduje się ono w dokumentach rachunkowych upadłego oraz wzywa upadłego do zajęcia stanowiska w stosunku do danej wierzytelności.

Na tym etapie postępowania, syndyk sporządza listę całego majątku dłużnika. Określa przybliżone kwoty jakie może z danego tytułu uzyskać. Sporządzenie spisu inwentarza jest czynnością bardzo istotną, ponieważ pozwala on na oszacowanie wartości majątku dłużnika, co z kolei pozwala zorientować się, w jakim stopniu możliwe jest zaspokojenie wierzycieli.

Spis inwentarza powinien obejmować cały majątek dłużnika tzn. majątek, którym faktycznie włada, jak i ten, którym władają osoby trzecie (np. na podstawie najmu czy dzierżawy.) Spis inwentarza obejmuje:

• środki w kasie
• środki na rachunkach bankowych
• ruchomość
• nieruchomości
• wszelkie pozostałe prawa

Wraz z określeniem składników majątku upadłego, syndyk wskazuje również ich przybliżoną wartość.

Warto zauważyć, że czynność tę syndyk wykonuje równolegle ze zgłaszaniem wierzytelności, tuż po ogłoszeniu upadłości i zobowiązany jest przedłożyć sędziemu komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia upadłości.

Sporządzenie planu likwidacyjnego odbywa się równolegle do spisu inwentarza. Plan likwidacyjny określa proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, termin sprzedaży, preliminarz wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Plan likwidacyjny w dużej mierze wyznacza dalsze kierunki postępowania i jest niejako swoistym planem zadań do wykonania.

Syndyk przedkłada sędziemu komisarzowi w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia upadłości, plan likwidacyjny wraz ze spisem inwentarza.

Obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego spoczywa na syndyku, ale może on korzystać z pomocy wykwalifikowanych podmiotów. Sporządzone sprawozdanie finansowe jest przedkładane sędziemu komisarzowi.

Likwidacja masy upadłości zaraz za zgłoszeniem wierzytelności dla wierzyciela, jest najważniejszą fazą postępowania upadłościowego. To na tym etapie majątek dłużnika jest wyprzedawany, a uzyskane ze sprzedaży majątku środki, są przekazywane do masy upadłości, z której zaspokajani będą wierzyciele.

Likwidacja majątku upadłego może odbywać się w dwojaki sposób:

• poprzez sprzedaż w drodze przetargu
• poprzez sprzedaż z wolnej ręki

Oprócz sprzedaży majątku upadłego syndyk ma jeszcze możliwość likwidacji wierzytelności upadłego oraz likwidacji praw majątkowych upadłego. Podstawowymi sposobami likwidacji wierzytelności stanowiących majątek dłużnika jest ich zbycie lub ściągnięcie. Forma likwidacji wymienionych praw zależy od ich charakteru.

Plan podziału to nic innego jak rozdzielenie środków, które wpłynęły do masy na poszczególne kategorie zaspokajania wierzycieli. W planie tym powinny być określone:

• sumy podlegające podziałowi
• wierzytelności, które mają być zaspokojone
• sumy jakie przypadną dla danego wierzyciela
• określenie czy jest to plan ostateczny czy plan częściowy

Tak sporządzony plan podziału syndyk przedkłada do zatwierdzenia sędziemu komisarzowi, który może go zatwierdzić, polecić syndykowi dokonanie zmian lub samodzielnie wnieść poprawki do planu podziału.

W sprawach, w których wierzycielom przysługują wierzytelności zabezpieczone na rzeczy hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską, jak również prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości, użytkowaniu wieczystym, spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu lub statku morskim wpisanym do rejestru okrętowego, syndyk sporządza oddzielny plan podziału sum, uzyskanych ze sprzedanych rzeczy lub praw. Do tego planu stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące typowego planu podziału. W planie podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości syndyk wymienia dodatkowo prawa oraz prawa i roszczenia osobiste, które wskutek sprzedaży nieruchomości wygasły.

Po sporządzeniu i zatwierdzeniu planu podziału, sędzia komisarz zawiadamia upadłego przedsiębiorcę oraz wierzycieli o jego sporządzeniu, a także obwieszcza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informację o sporządzonym planie podziału. Ponadto istnieje możliwość zapoznania się z planem w sekretariacie sądu.

Ważne!

W terminie 2 tygodni od dnia obwieszczenia można wnosić zarzuty przeciwko planowi podziału. Zarzuty rozpatrywane są przez tego samego sędziego komisarza. W sytuacji, w której nie wniesiono zarzutów, sędzia komisarz zatwierdza plan podziału. W sytuacji, w której zarzuty zostały wniesione, sędzia komisarz rozpatruje zarzuty, następnie po uprawomocnieniu się postanowienia w sprawie zarzutów, zatwierdza plan podziału.

Plan podziału wykonuje się niezwłocznie po jego zatwierdzeniu.

Pamiętaj

Przy zgłoszeniu wierzytelności, ważne jest podanie kategorii, do której dana wierzytelność się zalicza. I jest to istotna składowa postępowania upadłościowego.

Kategorie wierzytelności są ściśle wskazane w ustawie Prawo upadłościowe i nie ma możliwości, aby wierzytelności zaliczyć w inny sposób.

Spójrz na poszczególne kategorie wierzytelności:

Sędzia komisarz wykonuje plan podziału przekazując określone kwoty wierzycielowi, a następnie składa sędziemu komisarzowi sprawozdanie z wykonania planu podziału.

• co do zasady postępowanie upadłościowe może zakończyć się z trzech powodów:
• zaspokojenie wszystkich wierzycieli
• całkowity podział środków masy upadłości pomiędzy wierzycieli
• umorzenie postępowania: z powodu braku majątku na zaspokojenie kosztów postępowania, braku zaliczki wierzycieli na koszty postępowania lub na żądanie wszystkich wierzycieli dot. umorzenia postępowania

Zakończenie postępowania upadłościowego, w zależności od sposobu zakończenia, wywołuje różne skutki prawne. Najczęściej, w wyniku zakończenia postępowania upadłościowego:

• przedsiębiorca będący osobą fizyczną odzyskuje prawa do zarządzania pozostałym majątkiem
• osoba prawna lub inna jednostka wpisana do KRS traci swój byt prawny i zostaje wykreślone z rejestru