Jak Zapewnić Sobie Zapłatę – Zabezpieczenie Umowy
W dzisiejszym artykule pokażemy Ci rodzaje stosowanych zabezpieczeń do umów, które są chlebem powszednim przedsiębiorców. Dzięki nim zapewnisz sobie spokojną współpracę i ochronisz swoje pieniądze, nawet w chwilach, w których pojawią się nieoczekiwane trudności, np. klient będzie uchylał się od zapłaty i wywiązania się ze swoich zobowiązań. Gotowy na bezpieczną współpracę? Zaczynamy.
Plan nie wypalił
W obrocie gospodarczym zawieranie umów jest powszechną i niemalże codzienną praktyką każdego przedsiębiorcy. Jednak nie każdy przedsiębiorca wie, jak zabezpieczyć zawieraną umowę na wypadek przyszłych „zawirowań” mających wpływ na uregulowanie jego należności. Wynika to zapewne z tego, że jesteśmy optymistami i nie zakładamy, że klient/kontrahent/ nam nie zapłaci.
Praktyka jednak uczy nas przezorności i zdroworozsądkowego podejścia do tematu pieniędzy. A zatem, zawierając umowę, już w momencie jej sporządzania powinniśmy zadać sobie pytanie, co jeśli klient nam nie zapłaci??? I właśnie na tą okoliczność przygotować odpowiedni zapis w umowie, mówiący o zabezpieczeniu przyszłych należności.
Dobra Rada!
Jeśli na etapie zawierania umowy nie zapewniliśmy sobie żadnych zabezpieczeń, warto o tym pomyśleć w chwili gdy zaległości już powstają, a zadłużony kontrahent jeszcze jest skłonny z nami negocjować.W praktyce jest to często ostatni etap negocjacji, który zapewni nam odzyskanie wierzytelności.
Sposobów zabezpieczenia przyszłych należności jest sporo. W pierwszej części dzisiejszego artykułu wskazujemy te, które zdarzają się najczęściej. Pozostałe formy zabezpieczeń, rzadziej praktykowane, opiszemy w najbliższych publikacjach.
Niezależnie od tego o jakim zabezpieczeniu mówimy, zawsze trzeba dostosować je do sytuacji w jakiej się znaleźliśmy, do wysokości długu oraz dobrych chęci drugiej strony.
Zabezpieczenie przyszłych należności, które ochronią nasze pieniądze, możemy podzielić na zabezpieczenia umowne i pozaumowne.
Zabezpieczenia możemy podzielić na te, które można uzyskać zawsze i na te, które w praktyce można uzyskać jedynie na etapie zawierania umowy. Do zabezpieczeń, które stosujemy już na etapie zawierania umów należy: kara umowna oraz zastrzeżenie możliwości dochodzenia maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie.
Warto również zwrócić uwagę na to, aby w podpisywanej umowie zastrzec „jako właściwy sąd miejsc przedsiębiorcy”, co ograniczy ewentualne koszty związane z dojazdem na rozprawy poza siedzibę przedsiębiorcy.
Rodzaje zabezpieczeń
A zatem, jakie rodzaje zabezpieczeń możemy zastosować w umowie? Będą to:
- Maksymalne odsetki ustawowe
- Kara umowa
- Zgoda małżonka
- Weksel
- Hipoteka
- Gwarancje bankowe
- Gwarancje ubezpieczeniowe
- Przewłaszczenie na zabezpieczenie
- Poręczenie
- Zastaw i zastaw rejestrowy
Pamiętajmy, że niezależnie od tego o jakim zabezpieczeniu mówimy, zawsze trzeba dostosować je do sytuacji w jakiej się znaleźliśmy, do wysokości długu oraz dobrych chęci drugiej strony.
Maksymalne odsetki ustawowe za opóźnienie
Każdy wierzyciel ma prawo dochodzić zapłaty odsetek za opóźnienie, nawet jeśli nie poniósł żadnej szkody w związku z brakiem uregulowania płatności przez dłużnika. Zasadą jest dochodzenie odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki kodeksowe) bądź w przypadku przedsiębiorców, co do zasady odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (odsetki handlowe).
W chwili obecnej odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 7 %, zaś odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – 9,5%. Obok tych odsetek są jednak również odsetki maksymalne, które są równe dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, czyli obecnie wynoszą 14 %.
Odsetki maksymalne są znacznie korzystniejsze dla wierzyciela, abyśmy jednak mogli skorzystać z prawa do naliczania odsetek maksymalnych, musimy to prawo zagwarantować sobie w umowie. Jeśli w umowie nie wspomnimy nic o odsetkach maksymalnych, to nie będziemy mogli naliczyć ich w przyszłości.
Kara umowna
Kara umowa jest najczęściej stosowanym zabezpieczeniem umów. Należy jednak pamiętać o jednej, prostej zasadzie: kary umowne nie mogę dotyczyć świadczeń pieniężnych. Co to oznacza w praktyce? Nic innego jak to, że nie możemy zastrzec kary umownej na wypadek np. opóźnienia w płatności. Instrumentem, który reguluje opóźnienia, są odsetki ustawowe.
Kary umowne mają nas zabezpieczać w przypadku niewykonania zobowiązań o charakterze niepieniężnym, takich jak np. niewykonanie umowy w terminie, złamanie zakazu konkurencji, złamanie zakazu wyłączności itp.
Kary umowne są prostym narzędziem do stosowania. Wystarczy zawrzeć odpowiednie zapisy w umowie. Nikt nie musi ich potwierdzać, ich wprowadzenie jest bezpłatne, a regulacje w nich zawarte są ustalane wyłącznie między stronami.
Kara umowna jest również dobrym instrumentem, np. na wypadek niewykonania umowy, możemy dochodzić od drugiej strony ściśle oznaczonej w umowie kwoty, niezależnie od wysokości szkody. Jeśli nie zawrzemy kary umownej, to i tak będziemy mogli dochodzić naprawienia szkody, ale już w drodze postępowania odszkodowawczego, które jest znacznie dłuższe, bardziej sformalizowane i wymaga od nas szczegółowego wykazania poniesionej szkody.
Oczywiście, zawarcie w umowie zapisów o karze umownej nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowań np. w sytuacji, w której przewidziana kara jest w naszej ocenie jest zbyt niska. Jest to jedynie dodatkowe, prostsze narzędzie.
Zgoda małżonka
Zgoda małżonka stanowi jeden z elementów zabezpieczenia umów. Jest bardzo prosty do zastosowania, ale jednocześnie stosowany bardzo rzadko. Wydawać by się mogło, że zgoda małżonka nie jest potrzebna, ponieważ w przypadku ustawowej wspólności majątkowej spłata należności będzie i tak następowała z majątku wspólnego. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej.
Dochodzenie roszczeń z majątku wspólnego jest możliwe tylko i wyłącznie wtedy, kiedy druga strona wyraziła zgodę na zawarcie danej czynności, przy czym, zgoda ta nie może być domniemana. W przypadku braku tej zgody postępowanie egzekucyjne może być prowadzone tylko i wyłącznie z majątku dłużnika.W praktyce powoduje to bardzo duże utrudnienia.
Przykład: Załóżmy bowiem, że jedynym majątkiem dłużnika jest samochód i nieruchomość, ale obydwa te składniki majątkowe ma on we wspólności z małżonkiem. Jeśli nie będziemy posiadali zgody małżonka na dokonanie czynności prawnej, nie będziemy mogli prowadzić czynności egzekucyjnych z żadnego z tych składników, co w konsekwencji spowoduje brak możliwości odzyskania należnych nam kwot.
Weksel
W praktyce weksel jest często wykorzystywanym narzędziem zabezpieczania należności. Aby jednak dochodzenie należności mogło odbywać się na podstawie weksla, musi być on prawidłowo sporządzony. Weksel może występować w dwóch formach:
- weksla własnego, który jest znacznie popularniejszy
- weksla trasowanego, który jest spotykany rzadziej
Różnica pomiędzy tymi dwoma dokumentami polega na tym, że w wekslu trasowanym wystawca poleca zapłatę sumy wekslowej innej osobie (trasatowi), natomiast, w wekslu własnym sam wystawca zobowiązuje się do zapłaty sumy wekslowej. Weksel trasowany ma zatem postać listu wystawcy, skierowanego do trasata, zawierającego polecenie zapłaty określonej sumy wierzycielowi (remitentowi weksla). Natomiast weksel własny jest oświadczeniem wystawcy zawierającym przyrzeczenie zapłaty.
W przypadku wystawienia weksla własnego będziemy mieć zatem do czynienia z dwustronnym stosunkiem zobowiązaniowym. W chwili wystawienia weksla własnego wystawca staje się dłużnikiem, który zobowiązany jest do zapłaty sumy wekslowej, natomiast odbiorca staje się wierzycielem uprawnionym do jej otrzymania.
Pamiętajmy!
Zobowiązanie wekslowe musi być zawsze zawarte na piśmie, ponieważ jednym z koniecznych elementów weksla jest m.in. podpis. Obecnie zrezygnowano już ze stałych wzorów weksli i weksel może być sporządzony w dowolnej formie, ważne, aby był on na piśmie.
Weksel in blanco
Najpopularniejszym wekslem jest weksel in blanco. Weksel in blanco to weksel niewypełniony, który zawiera upoważnienia do wypełnienia przez wierzyciela, zgodnie z ustalonymi zasadami. Nieodłącznym elementem weksla in blanco musi być deklaracja wekslowa, która określi kiedy weksel może zostać wypełniony, do jakiej kwoty, jakie są zasady jego zapłaty itp.
Weksel jest zobowiązaniem samoistnym, co oznacza, że mając poprawnie wypełniony weksel i deklarację wekslową, nie musimy w sądzie przedstawiać żadnych, dodatkowych dokumentów.
Weksel – plusy
W przypadku posiadania weksla i skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego plusem jest:
- skrócony proces dochodzenia należności, kierujemy pozew w postępowaniu nakazowym
- szybkość uzyskania nakazu zapłaty
- niższe opłaty sądowe
Ponadto, po uzyskaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, nie musimy czekać na uprawomocnienie się nakazu, ale już w chwili jego otrzymania możemy skierować do komornika sądowego wniosek o zabezpieczenie majątku dłużnika. Warto również wspomnieć o tym, że od nakazu zapłaty wydanego w trybie nakazowym dłużnik może złożyć zarzuty, ale zarzuty te są płatne, więc będą składane tylko wtedy, kiedy faktycznie dłużnik będzie wierzył, że ma szansę wygrać postępowanie.
Pamiętajmy, że poprawnie sporządzony weksel jest bardzo przydatnym dokumentem zabezpieczającym nasze przyszłe należności, który nie tylko ma silną moc dowodową, ale również skraca i upraszcza postępowanie sądowe.
Podsumowanie
Podsumowując dzisiejszą porcję wiedzy: rekomendujemy przezornie podchodzić do każdej przyszłej umowy współpracy. Przecież pozyskujemy nowych klientów i zawieramy umowy po to, by zwiększać obroty i generować zyski.
Dla przypomnienia przedstawiamy czynności, które zabezpieczą Twoje przyszłe należności oraz zapewnią zapłatę.
- Potwierdź wiarygodność przyszłego/bieżącego klienta/kontrahenta (zamów raport, sprawdź i przejdź do drugiego etapu) – możesz dowiedzieć się więcej (link do artykułu o weryfikacjach kontrahentów) Sprawdź Klienta – Warto.
- Sporządź prawidłową umowę uwzględniającą rodzaje zabezpieczeń Twoich przyszłych należności
- Monitoruj systematycznie należności wynikające z zawartej umowy (link do artykułu o monitoringu należności). Jak Zabezpieczyć Swoje Należności Część III
Już dziś zapraszam Cię na kolejną dawkę wiedzy, zaglądaj do nas w każdy czwartek, to właśnie w czwartki dzielimy się wiedzą i doświadczeniem, wspieramy i ułatwimy pracę polskim przedsiębiorcom.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej i uzyskać wsparcie prawno-finansowe:
Zadzwoń:☎ 722 33 55 33 lub napisz: ?tbn@dogmatsystemy.pl
Dzisiejszy artykuł został przygotowany wspólnie z działem prawnym Dogmat Systemy S.A.
Kinga Janus
Dyrektor działu Sprzedaży
i Obsługi Klienta w rodzinnej firmie
Dogmat Systemy S.A.
Jesteśmy po to, by ułatwiać pracę polskim przedsiębiorcom
Zacznij działać już od dziś!
Sięgaj po więcej:
zajrzyj również do I i II części publikacji:
Bezpieczna Umowa Najmu Część I
Bezpieczna Umowa Najmu Część II
Zapoznaj się również z artykułem:
Prosta I Prawidłowa Umowa Współpracy
Pobierz gotowy wzór umowy
Wysokich Lotów!
Kinga Janus